Achtergrond traditionele Chinese Geneeskunde
Omdat de Traditionele Chinese Geneeskunde een heel andere visie heeft op lichaam, geest en gezondheid en er bij mij in de praktijk veel naar deze visie gevraagd wordt, zal ik voor de geïnteresseerden een korte inleiding geven in de theorie van Qi, Yin en Yang en van het geestelijke aspect, wat in de Chinese Geneeskunde onlosmakelijk verbonden is met het lichamelijke aspect.
Qi, Yin en Yang
Als we teruggaan naar de basis van de TCM komen we uit bij de theorie van Qi, Yin en Yang. Het concept Yin-Yang wordt gezien als de belangrijkste theorie binnen de Chinese geneeskunde en is ontstaan vanuit de Tao (het geheel). Volgens de Tao is uiteindelijk alles terug te brengen naar het concept van Yin en Yang.
QI
Qi is waarschijnlijk het belangrijkste begrip binnen de TCM. Er is niet één woord dat de lading van Qi dekt. Bij benadering gaat het om een ‘substantie’ die vergeleken kan worden met levenskracht, beweging, energie, dynamische kracht, maar ook met materie.
Het karakter van Qi is een samenvoeging van 2 Chinese karakters, namelijk van (ongekookte) rijst en van damp/ stoom. In dit karakter zie je de vele verschijningsvormen van Qi terug. Qi heeft in het Chinese karakter zowel een materieel (de rijst) en dus Yin aspect (zoals het lichaam), maar Qi is ook stoom/ immaterieel (zoals de geest/ Shen) en daarmee dus Yang. Qi ligt aan de basis van alles en komt in vele vormen voor. Er is Yin-Qi en Yang-Qi. Uiteindelijk zijn alle soorten Qi een afleiding van het karakter Qi zoals zojuist beschreven.
Het hele universum is te herleiden naar de drie substanties Yin, Yang en Qi. Als we dit gegeven meenemen naar het concept van lichaam en geest binnen de TCM, dan wordt duidelijk dat lichaam en geest onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn, omdat ze beiden een uiting zijn van Qi.
De dichtheid van de Qi maakt onderscheid tussen het materiële aspect (zoals het menselijk lichaam) en het niet materiële aspect (zoals de geest). Omdat Lichaam en geest dus beiden een uiting zijn van Qi, kan men ‘disfuncties’ aan lichaam en geest op dezelfde wijze behandelen.
Yin en Yang
Yin en Yang zijn twee tegengestelde kwaliteiten die elkaar kunnen aanvullen en versterken en ‘die geen dualiteit vormen’. Yin is niet beter dan Yang of andersom, ze zijn even-waardig aan elkaar. Evenwaardig betekent in deze gelijk èn toch verschillend.
Yin staat voor het rustige, de nacht, het vrouwelijke, het koele en de vaste materie zoals de aarde. Yang staat voor activiteit, de dag, het mannelijke, warmte en de hemel. Yin is om 0.00 uur ‘s avonds op haar sterkst, waarna Yang weer langzaam zal opkomen, in het diepste van de nacht ontstaat de dag en visa versa. Oftewel: Yang wordt geboren in Yin en Yin wordt geboren in Yang. Yin en Yang zijn niet los van elkaar te zien. In de cyclus van de dag en nacht kunnen we dit goed terugzien In een eeuwige, onafscheidelijke, vloeiende dans vormen ze een perfecte balans. De onderlinge relatie en afhankelijkheid wordt mooi weergegeven in het bekende yin-yang symbool. Dit symbool heet Tai Ji genoemd, wat ’Het Allerhoogste’ betekent.
De plaats van de mens in de kosmos
In het Chinese denkmodel is de mens een microkosmos van de natuur, een klein eigen universum, wat zich tussen hemel en aarde bevindt. De seizoenen en ritmes die we op aarde zien, kunnen we ook terugvinden in het leven van de mens.
Het oorspronkelijke teken voor mens bestond uit drie boven elkaar liggende lijnen welke verbonden werden door een verticale lijn. De bovenste lijn staat hierbij symbool voor de hemel, de onderste lijn voor de aarde en de middelste voor de mens die door de verticale lijn verbonden wordt met deze twee.
Het leven van op aarde staat onder invloed van de processen van de hemel en de aarde, als een microkosmos volgen we de wetten van de natuur; zijn we de natuur. Het moeiteloos meevaren op dit voortdurende proces van verandering en beweging noemen we het volgen van de Dao (of Tao).
Dao, de weg
In het verleden leefde men in China volgens de Dao (of Tao), de weg van hemel en aarde. Ze volgden de wetten van de natuur en lieten zich meevoeren op het ritme van onder andere de seizoenen, dag en nacht, zonder zich te verzetten tegen de loop der dingen (dit wordt Wu Wei genoemd en betekent ‘actief niet handelen’). Leven volgens de Dao betekent het eenvoudig deelhebben aan de spontaniteit van de weg.
Wanneer ziekte optreedt, betekent dit dat de mens of het lichaam niet meer in staat is om voldoende mee te gaan met haar natuurlijke stroming van de kosmische en aardse energie. Een acupunctuurbehandeling is erop gericht deze stroming weer terug te vinden, waardoor het leven en de gezondheid weer ‘als vanzelf’ zijn. Er zijn 3 vormen van behandeling die de acupuncturist kan toepassen. De eerste is erop gericht om de ziekte te behandelen, de tweede behandelt de mens en voorkomt ziekte. De derde methode wordt ‘Bu Ming’ genoemd en betekent het voeden van de bestemming. Shenacupunctuur richt zich op het voeden van de bestemming.
In het Chinese denkmodel gaat men er vanuit dat het niet naleven van de eigen natuur de belangrijkste oorzaak is van spanning en lijden. Dit is tevens de reden dat het leefstijladvies onmisbaar is in een behandeling.
Lichaam is geest
Zoals eerder besproken heeft Qi vele vormen en verfijnings-toestanden waarin het zich uit. De Qi die het lichaam vormgeeft is dezelfde als de Qi van de geest, alleen is de Qi van het lichaam simpel gezegd compacter en daardoor zichtbaar en is de geest een minder zichtbaar/ tastbaar aspect van Qi. Het lichaam kan men beschouwen als het fysieke voertuig van de geest.
Benieuwd naar wat ik voor jou kan betekenen?
